به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين اثر، علاوه بر بيان شيواي مطالب آيات سوره هود، به مناسبت از تحدي و بلاغت قرآن، توفان نوح، تاريخ و پيشينه بتپرستي و قوم عاد و ثمود نيز بحث شده است.
اين كتاب، علاوه بر تفسير آيات شريفه، سرشار از فوايد ادبي، لغوي، تاريخي و اعتقادي است.
ديدگاه مشهور ميان مفسران اين است كه همه اين سوره شريفه در مكه نازل شده است، ولي عدهاي چون «قتاده» آيهاي را استثنا كرده و مدني دانستهاند. وحدت مضامين سوره شريفه و پيوستگي آنها شاهدي است كه سوره، مكي و يكباره نازل شده است و براي مدني بودن بعضي از آيات آن، شاهد و برهاني جز گفتار بعضي نيست؛ همان طور كه مشهور ميان مفسران نيز آن است كه شماره آيههاي آن 123 آيه است.
فضيلت سوره مباركه
ابنبابويه از امام باقر(ع) نقل كرده است كه فرمود: «هركس سوره هود را در هر جمعه بخواند، خداي متعال او را در گروه پيامبران برانگيزد و خطاهايش در قيامت شناخته نشود.»
عياشي از ابنسنان از جابر از امام باقر(ع) نقل كرده كه هركس سوره هود را در هر جمعهاي بخواند، خداوند متعال او را در گروه مومنان و پيامبران برانگيزد و به آساني مورد محاسبه قرار گيرد و براي او در قيامت گناهي شناخته نشود. همچنين در كتاب «خواصالقرآن» از پيغمبر اكرم(ص) روايت شده است كه هركس اين سوره را بخواند به او به تعداد مومناني كه هود و ديگر پيامبران(ص) را تصديق كردند و به عدد آنان كه آن پيامبران را تكذيب كردند، اجر و پاداش داده ميشود و در قيامت در پايگاه شهيدان باشد و به آساني از او محاسبه خواهند كرد.
ثعلبي به سندهاي خود از ابي اسحق از ابي حجيفه نقل ميكند كه: رسول خدا(ص) را گفتند: يا رسولالله! پيري به سرعت به سوي شما آمد، حضرت فرمود: هود و سورههايي مثل آن مرا پير كرد. در كتاب خصال از عكرمه از ابنعباس نقل كرده كه ابوبكر گفت: يا رسولالله، پيري به سرعت شما را فرا گرفت. فرمود: مرا هود و واقعه و مرسلات و عم يتساءلون پير كرد.
در مجمعالبيان ذيل آيه شريفه: «فاستقم كما امرت و من تاب معك» آمده است: «هيچ آيه بر رسول خدا(ص) شديدتر و سختتر از آيه: "فاستقم كما امرت و من تاب معك" نبود، به همين جهت، اصحابش هنگامي كه او را گفتند: اي رسول خدا، پيري زود به سوي شما آمد، فرمود: مرا سوره هود و واقعه پير كرد.»
در اين كلام هيچ جاي شگفتي نبود؛ زيرا آيات بسيار سنگين و تكاندهنده قيامت و بازپرسي دادگاه عدل الهي و مجازات و عذاب اقوام پيشين و مبارزه با فساد اجتماعي مشركان، توان هر انساني را از ميان برده و پير ميكند. در هر قدم و هر وقتي چه قدر مراقبت و مواظبت ميطلبد تا آدمي گرفتار لغزش و رفتار امتهاي پيشينيان نشود.
دورنمايي از سوره هود
مناسب است به پيشواز تفسير شريف، نظري به مضامين سوره مباركه بيندازيم. در اين سوره شريفه كه معارف حقه الهي و حقايق استوار را به تفصيل بيان ميدارد، پايه اين معارف و حقايق، همانا اصل واحدي است كه بنيان همه فروع دين و معارف است؛ حقيقت يگانهاي كه بنيان و اساس دين بر آن استوار است و آن، همانا اعتقاد به يگانگي خداوند و توحيدي كه اسلام بيانگر و قبول كننده آن است؛ اعتقاد به وحدانيت خداوند كه او خالق و ربالعالمين؛ پرورش دهنده همه موجودات است و هيچ پروردگاري جز او وجود ندارد و بنده با تمام جهات وجودي خود در برابر او تسليم است، حق ربوبيت او را ادا كرده، خشوع قلبي و خضوع عملي براي هيچكس غير از خداوند پيدا نكند. حقيقت همه معارف و قوانين الهي و قرآني به اين اصل توحيدي باز ميگردد.
سوره مباركه بيان ميكند كه تفصيل معارف و حقايق حقه قرآني، هميشه و همگي بر اين اصل توحيدي استوار است و حقايق ديگر، فروع آن به همين جهت، مضامين آيات شريفه همچون ساير سورههاي مكي، اصول معارف اسلام، به ويژه «مبارزه با شرك و بتپرستي» و توجه به معاد و جهان پس از مرگ و صدق دعوت پيامبر و سنت جاري خداوند را در ميان بندگان بيان ميدارد و اخبار امتهاي گذشته و قصص نوح، لوط، صالح، هود، شعيب و موسي را برشمرده، تذكري ميدهد كه كبر و عناد و روي گرداندن از دعوت الهي و فسادانگيزي در زمين و اسرافكاري، آنان را به چه سرنوشت شومي كشاند. همچنين در اين سوره وعدههاي خداوند به مردم نيكوكار و مومن و وعده به كافران و تكذيبكنندگان آيات خداوند در آن ذكر و توصيف شده است.
براساس مطالب كتاب و با دقت در مضامين سوره پيشين، يعني يونس و اين سوره، درمييابيم كه اين دو سوره، دو غرض مختلف دارند. بر پايه پيام سوره يونس، سنت جاري الهي بر آن است كه ميان پيامبران و امتهاي تكذيب كنندهشان، حكم قطعي انجام شود و به اين امت هم انذار ميدهد كه نظير آن چه بر پيشينيان گذشت، بر آنان نيز خواهد گذشت ولي سوره هود بيان ميدارد كه معارف قرآني برگشت به توحيد خالص الهي دارد و بازگشت به توحيد خالص الهي هم فقط از راه معارف اصيل الهي است.
بنابراين، مضمون اين دو سوره شريفه يكسان نيست كه صاحب تفسيرالمنار ميگويد: اين سوره همان معنا و موضوع سوره يونس را در بردارد؛ يعني هر دو سوره به اصول عقايد اسلام و مسائل مربوط به نبوت و بعثت و جزا و كارهاي شايسته و ناشايسته و قصص رسولان ميپردازد.
مرحوم آيتالله نجومي در پيشگفتار كتاب حاضر درباره آثار تفسيري خود مينويسد: «پروردگار خويش را سپاس ميگوييم كه از ابتداي جواني تاكنون توفيق نگارش كتب و رسالههايي را عنايت فرمود. بخشي از آنها حوزوي و تقريرهاي دروس فقهي و اصولي اساتيد بزرگ است كه به لغت عربي تاليف يافته و قسمتي نيز به مقتضاي نياز و مسائل روز به فارسي نگارش يافته است. از الطاف و منتهاي الهي بر نگارنده آن است كه درس اخلاق و تفسير براي جوانان عزيز و عاشقان مكارم قرآني داشتهام و چه مدتهاي طولاني كه مجالي براي ثبت و ضبط آن گفتوگوها نبود، تا اين كه توفيقات الهي شامل حال شد و شروع به نوشتن آن مباحث كردم كه بحمدالله چهار مجلد از آن نوشته شد و به چاپ رسيد و اينك جلد پنجم تقديم خوانندگان عزيز ميگردد. جلد اول "المومن في تفسير سورهالمومن"، جلد دوم "شميم كنعان (تفسير سوره يوسف)"، جلد سوم، "نسيم ايمان (تفسير سوره مومنون)" و جلد چهارم، "مونس جان (تفسير سوره يونس)" نام دارد و اينك جلد پنجم به نام "منزل مقصود در تفسير سوره هود(ع)" با دستي لزران و مرتعش با عرض ادب به پيشگاه ارباب علم و معرفت و با اعتذار كاستيها و كوتاهيهاي خويش، تقديم ميدارم».
چاپ نخست كتاب «منزل مقصود (تفسير سوره هود)» در شمارگان 1500 نسخه، 372 صفحه و بهاي 62000 ريال راهي بازار نشر شد.
جمعه ۱۰ دی ۱۳۸۹ - ۰۸:۰۰
نظر شما